http://www.byzantine-musics.com/PlagalDeuterosModeDetails.htm

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΑΓΙΟ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΥ

ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΤΟΥ ΗΧΟΥ
ΜΕ ΜΟΡΦΗ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΝ ΛΟΓΩΝ

Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη Πα΄

256/243 6/5 135/128 9/8 256/243 6/5 135/128


ΚΑΤΑ ΧΡΥΣΑΝΘΟ

Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη Πα΄

7 18 3 12 7 18 3

7 18 3 12 9 7 12

9 7 12 12 7 18 3


ΚΑΤΑ ΦΩΚΑΕΑ

Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη Πα΄

9 7 12 7 18 3 12


ΚΑΤΑ ΜΙΣΑΗΛΙΔΗ

α) Κλίμακα κατά νενανώ των Βυζαντινών

Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄

7 20 3 12 7 20 3

β) Κλίμακα διπλοσύνθετη του χρωματικού δευτέρου και νενανώ των Βυζαντινών

Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄

9 12 9 12 7 20 3

γ) Κλίμακα χρωματική μικτή με συνημμένα τετράχορδα εν αναβάσει

Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄

9 12 9 9 12 9 12

δ) Κατά νενανώ με συνημμένα τετράχορδα εν καταβάσει

Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄

12 7 20 3 7 20 3

ε) Κλίμακα μικτή του νενανώ και διατονικού εν αναβάσει

Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄

7 20 3 12 11 7 12

στ) Κλίμακα μικτή του νενανώ και διατονικού εν καταβάσει

Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄

11 7 12 12 7 20 3

ζ) Εν αναβάσει μικτή με διατονικό και χρωματικό β΄ ήχο

Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄

12 11 7 12 9 12 9

η) Εν καταβάσει μικτή με διατονικό και νενανώ

Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄

7 20 3 12 12 11 7

θ) Εν αναβάσει μικτή με διατονικό και νενανώ

Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄

11 7 12 7 20 3 12

ι) Εν καταβάσει μικτή με νενανώ και διατονικό

Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄

11 7 12 7 20 3 12

ια) Κλίμακα του διατονικού Πλαγίου του Δευτέρου κατά συνημμένα τετράχορδα

Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄

12 11 7 12 11 7 12

ιβ) Κλίμακα του διατονικού Πλαγίου του Δευτέρου κατά διαπασών με διαζευγμένα τετράχορδα

Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄

12 11 7 12 12 11 7



Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφέρω ότι η ονομασία "διατονικός πλάγιος του δευτέρου" δεν αναφέρεται σε κανένα άλλο θεωρητικό εγχειρίδιο της Βυζαντινής Μουσικής. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η θεωρία που ισχύει για τον παραπάνω ήχο είναι η ίδια με αυτή του Πλαγίου του Τετάρτου.


ΚΑΤΑ ΠΑΓΑΝΑ

Νη Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη΄

6 18 6 12 6 18 6
ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΜΟΡΦΗ

Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη Πα΄

6 20 4 12 6 20 4
ΑΛΛΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΤΟΥ ΗΧΟΥ

Πα Βου Γα Δι Κε Ζω Νη Πα΄

10 8 12 12 6 20 4

6 20 4 12 10 8 12


ΤΟ ΗΘΟΣ ΤΟΥ ΗΧΟΥ

Στην Οκτώηχο, σώζονται οι παρακάτω στίχοι που εκφράζουν το ήθος του ήχου:

Έκτος μελωδός, αλλ΄ υπέρπρωτος πέλεις,

ο δεύτερος συ των μελών δευτερεύων.

Τας ηδονάς συ διπλοσυνθέτους φέρεις,

του δευτέρου πως δευτερεύων δευτέρως.

Σε τον μελιχρόν, τον γλυκύν, τον τέττιγα,

τον εν πλαγίοις δεύτερον τίς ου φιλεί;

Δηλαδή: Έκτος μελωδός είσαι στη σειρά των οκτώ ήχων. Εν τούτοις, κατά την αξίαν είσαι περισσότερο παρά πρώτος, μολονότι είσαι δεύτερος μεταξύ των πλαγίων κι έχεις δευτερεύοντα μέλη, επειδή αρχικός σου ήχος είναι ο δεύτερος. Εσύ με τις διπλές μελωδίες σου, τις στιχηραρικές και τις ειρμολογικές, που τις περισσότερες φορές είναι σύνθετες από χρωματικό και διατονικό γένος, διπλή προξενείς και την ευχαρίστηση, μολονότι έρχεσαι δεύτερη θέση κατά την τάξη από το δεύτερο. Εσένα τον ευχάριστο ως μέλι, τον γλυκύ, του οποίου η μελωδία θυμίζει τον τέττιγα, εσένα τον δεύτερο ήχο μεταξύ των πλαγίων, ποιός είναι δυνατόν να μην αγαπά;

Στον Πλάγιο του Δευτέρου ανήκουν πολλά μέλη. Μερικά χαρακτηριστικά τροπάρια: "Όλην αποθέμενοι", "Αρχαγγελικώς ανυμνήσωμεν", "Την εν πρεσβείαις ακοίμητον", "Αγγελικαί δυνάμεις" κ.λ.π. Έντεχνα μαθήματα όπως το αργό κεκραγάριο του ήχου, πολλά δοξαστικά εορτών, το αργό νεκρώσιμο τρισάγιον (μέλος αρχαίον), το "Νυν αι δυνάμεις" της λςιτουργίας των Προηγιασμένων του Πέτρου λαμπαδαρίου, οι ιαμβικές καταβασίες της εορτής των Θεοφανείων, κ.τ.λ.