"A kisázsiai katasztrófa után 1,5 millió görög és kb. 400 ezer török kényszerült hazája elhagyására, ennek révén pedig a Törökország területéről "hazatérő", áttelepülő népesség - az 5 milliós lakossághoz képest - meghatározóvá vált a társadalmi élet minden szintjén: a nemzettudat, a nemzetállam, a kultúra, a gazdaság és a politika területén. Itt hivatkoznék Kapronczay Péter előző számban megjelent, a macedón nemzeti öntudatról szóló cikkére, s árnyalnám a görögökről ott festett képet. Nem tagadom, hogy a görögök asszimilálni szándékoztak a Makedónia tartományban élő szláv népességet, ám a folyamat éppen akkor zajlott, amikor a a kisázsiai menekültek, a görögök saját országukban "új hazára leltek", és az etnikai arányok már ennek révén is módosultak: 1912 és 1926 között Makedónia tartományban 60-80 %-os volt a népsűrűség növekedése, a terület lakossága 42,6 %-os, relatív görög többségűből 88,8 %-os, abszolút többségűvé vált."
" Το ρεμπέτικο τραγούδι σαν έκφραση του ελληνικού λαικού πολιτισμού 1 ειναι είδος του ελληνικού λαικού τραγουδιού. Αναπτύσσεται πρώτα σε περιθοριακές ομάδες. Μετά τη μικρασιατική καταστροφή παραλαμβάνεται και αναπτύσσεται απο τα χαμηλά εισοδηματιά σρτόματα, των προβλιμάτων που τους απασχολούσαν. Τα προβλήματα αυτά αποτέλεσαν υλικό για το ρεμπέτικο. 2-4"
A rebetiko mint a gorog nep kulturajanak kifejezese, egyfajta gorog nepi enek. Kezdetben kisodrodott retegek , kesobb, a kisazsiai katasztrofa utan, a szegenyek koreben terjed, fejlodik, gondjaikrol szol.
Είμαι χασάπης σεβνταλής, πού μ' έχει μπλέξει πάλι, μια ζωντοχήρα σε μπελά, σε ντέρτια θα με βάλει. Κάθε πρωί στην αγορά την χήρα περιμένω κι όταν την δουν τα μάτια μου, αρχίζω πια να τρέμω. Εσένα πάντα θ' αγαπώ, χήρα μου παινεμένη καί μη μ' αφήσεις να χαθώ με την καρδιά κομμένη. Έλα να ζήσεις χήρα μου με με το χασαπάκι καί πάντοτε θε να μασάς του γάλακτος αρνάκι. - Ώπα, γεια σου βλάμη μου με τη χήρα σου!
Ο δίσκος στον οποίο υπάρχει το τραγούδι Τίτλος Συλλογής THE GREEK ARCHIVES Υπότιτλος 1 ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ ΣΜΥRΝΕΪΚΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ 1922-1940 VOL.7 Υπότιτλος 2 ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΦΩΝΟΓΡΑΦΟΣ Υπότιτλος 3 Έτος Ηχογραφήσεως 1993 Επιμελητής ΤΑΜΠΟΥΡΗΣ ΠΕΤΡΟΣ Εταιρεία Αριθμός Δίσκου Εταιρείας ARCHIVES 633 Serial Number Δεύτερη Εταιρεία Συλλογή ΣΑΒΒΙΔΗΣ Κ. ΡΟΥΣΣΟΣ Ι.
Όταν με δεις και το φορώ στραβά, βρε, το καπέλο, να ξέρεις πως επέτυχε, όπλες, το κόλπο όπου θέλω. Τρεις μέρες βασανίζομαι με τον Αμερικάνο, για να του στήσω μηχανή, αμάν, το κόλπο να του κάνω. Όπλες!
Με τα λιμά τον έμπλεξα, στο πόκερ, στην πασιέντζα κι όλο το χτένι δούλευε, αμάν, στη ζούλα κι η σκαλέτα. Στον άσο τρία μου 'λεγε και δέκα στο πεντάρι και πάντα τέρτσος έβγαινε, όπλες, όπου κι αν με ποντάρει.
-Γεια σου Ρίτα!
Μα το κορόιδο μπάνισε, τον τύλιξα στα ζάρια, εκεί του τα καθάρισα, αμάν, όλα του τα δολάρια.
- Όπα, ψοφάω για δολάρια! - Γεια σου Σαλονικιέ μου!
Εξαιρετικό ρεμπέτικο του Κώστα Σκαρβέλη. Μας εικονογραφεί ανάγλυφα την εποχή του μεσοπολέμου . Χαρακτηριστικό είναι το λεξιλόγιο. Σε αυτό το τραγούδι συναντάμε - μια από τις ελάχιστες φορές σε τραγούδι - την λέξη πόκερ, μιας και οι παραλλαγές του πόκερ συνήθως αναφέρονται στα ελληνικά τραγούδια σαν πόκα.
Mert a megvetes, mi magyarazza , honnan ered Pyroudis engesztelhetetlen elutasitasa, honnan a rebetikonak a gyulolt ellensegevel valo azonositasa, mely a nep nevet meghamisitva probal hiveket szerezni aldatlan dalainak? A rebetiko idegen korsag, a muveszet megcsufolasa, az ertelem* ellensege, a bunozes melegagya, kabitoszer kereskedes, az egeszseges tarsadolom altal gyulolt, korrupt gazfico.
* Az arnyaltabb ertelmezes erdekeben, itt egy csoppet sem szivderito vizsgalatra lenne szukseg a a jobb es baloldali diktaturak feltitkositott archivumaiban. A rebetiko persze termeszetetol fogva fegyelmezetlen, nem all vonalra. Mint minden retegzodesnek, a rebetiko tarsadalomnak is megvolt minden bizonnyal a fergese, es minden hatalom az aljanepbol toboroz veroemebereket... Tarsadalomrol, szamba veheto csoportosulasrol persze szo sem lehet Pyroudisnal, csupan egy kis szamu, senkit sem kepviselo, onkentes bunbandarol.
Nem tudom, hiteles-e a tortenet, amit ismerosom ismerosenek ismerose meselt egy foglarrol. Jo par eve, nemes hagyomanyt folytatva, egy zenebarat or, buzukival ment szolgalatba. A suru bortonlazadasokrol, szokesekrol hirhedt borton, mig posztjan volt, elcsendesedett, az esemenynaploba sosem kerult rendkivuli bejegyzes. :)
A "sajtocsend" rendelet baloldali ellenlabasai az Averof es a Koridallos bortonben Fuzetek cimmel folyoiratot szerkesztenek a diktatura alatt. A "Megujulo Baloldal" szoszoloi parbeszedet kezdemenyezenek a rebetikorol. Jannis Kaunis meglepo fordulattal, balrol szokatlan megertessel, rokonszenvvel kozelit a rebetikohoz, mely az egyszeru ember oromet, fajdalmat enekli, igy a mindennapok vigasza a kilatastalasagban, meg ha a hasisrol is szol neha, akkor is szep zenei hagyomanyt orzo, folytato , a nep lelkebol szolo, igy nem megbelyegezendo, hanem ertekhordozo, megbecsulni erdemes zene. (Ahos saros, ott szeppe furdetheto...:) Nem igy az utanna szolok, igy Leonidas Pyroudis, mint tisztes bortonlako tarsa, nem kegyelmez, az alvilagi kolteszet kiuzetik az evilagbol, meg ha itt-ott a politikai foglyok maguk is ilyes dalokat durasznak, oreikkel, a csenszunetben, elfeledkezve a 'szolgalatrol'.
...es a rebetiko ellensegei, akikre kar a szot vesztegetni? Nagy hiba volna azonban hallgatni roluk, nem szabad sosem elfeledkezni az ellenlabasokrol! Ahol a rebetiko hallgat magarol, ott az ellenkezo elojelu kritika iranymutato lehet, arulkodva akaratlanul is a celba vett aldozat igaz termeszeterol.:) A baloldal, bar nehol probalkozik egy -egy renegatja hangot valtani, egy notat fuj a kozervativ akademikusokkal, kik kozt jeles tudosok is talalhatok, ha tehetnek, tuzre vetnek a rebetikot. (Megas, Romaios, Spiridakis, Paridis a hetvenes evtized rebetiko ellenes szoszoloi.)
Μία εκπομπή αφιερωμένη στον Βασίλη Τσιτσάνη, τον Θεόφιλο της μουσικής, όπως τον αποκαλούσε ο φίλος του Γιάννης Τσαρούχης.
Το «Εχει Γούστο» θυμάται τον Βασίλη Τσιτσάνη, την πενηντάχρονη διαδρομή του στο λαϊκό τραγούδι, το ξεκίνημα του στα Τρίκαλα, τα δημιουργικά χρόνια στη Θεσσαλονίκη, τις ευτυχισμένες μέρες στο «Χάραμα», τα τραγούδια του.
Σ’ αυτό οδοιπορικό την Μπήλιω Τσουκαλά συντροφεύουν...
... Η ακορντεονίστα και πιανίστα του Βασίλη Τσιτσάνη, Ευαγγελία Μαργαρώνη, συνεργάτης του από το 1950 μέχρι το θάνατο του, το 1984, η οποία μιλά για την προσωπικότητα του ανθρώπου και του μουσικού που υπήρξε ο Τσιτσάνης.
... Ο ερευνητής του λαϊκού τραγουδιού Παναγιώτης Κουνάδης, που αναφέρεται στη συνεισφορά του Τσιτσάνη στο λαϊκό τραγούδι.
... Ο βουλευτής Γιώργος Λιάνης ο οποίος μας δίνει την είδηση για την ίδρυση Μουσείου Τσιτσάνη στο χώρο της Columbia και μιλά για τον Τσιτσάνη που γνώρισε ως δημοσιογράφος και φίλος της οικογένειας.
Αφορμή του αφιερώματος η κυκλοφορία της πενταπλής κασετίνας «50 χρόνια Βασίλης Τσιτσάνης».
Μεγάλα τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη -«Αρχόντισσα», «Τι σήμερα, τι αύριο, τι τώρα», «Της γερακίνας γιος», «Γκιουλμπαχάρ», «Νύχτες μαγικές», «Απόκληρος»- τραγουδούν στο πλατώ του «Εχει Γούστο» ο Μπάμπης Τσέρτος, ο Γιώργος Ζορμπάς και η Ντένια Κουρούση.
Hronia Polla! Husvet utan ujra, egy mondattal tovabblepve.
Blisidis 112
"Parallila, apo tin arhi tis dekaetias, den leipoun kai oi dokimiakes parembaseis simainonton ekprosopon tis dianoisis, opos ton Nt. Hristianopoulou, Gianni Tsarouhi, Kosta Tahtsi kai Thanou Belloudiou. 73 Mia deuteri 'karriera" gia to rembetiko ehei arhisei..."
Hatavanas evek eleje, a kor szellemi eletenek szamontartott szemelyisegei, Tsarouhis, Tahtsis, Beludios a rebetiko mellett szolva, partfogasba veve, elinditoi egy a rebetikot rokonszemvell folkarolo hullamnak, igy a mufaj masodviragzasanak. Egy festo egy iro es egy "kalandor", szemben az ortodoxia , az Akademia es a cenzura kikozosito zsolozsmajaval. Keptarozunk, konyvtarozunk, kalandozunk? :) Megszolal az ecset, a iro tolla? Es Beludios, ez a Smyrna felett figurazo repulo, Makedonia falvaiban fallos hagyomanyt kutato onkentes laografus, a Delphoi szinhazban haditancot jaro , mukedvelo okorbuvar, aki a nyelveszetbe kontarkodva, fenykepezogep pontossagu eemlekezettel osszeilleszthetetlen szavakat probal osszeilleszteni, igy lessz a zeibekikobol Zeus kenyere (Zeus-beikon), a kiralysag elegans tisztje, aki egy sorkatona tragarsagaval kuldi melegebb eghajlatra Teodorakiszt, Tsarouhist...? :)
Tsarouhis
http://rebetiko.sealabs.net/home.php
:)