Η ονομασία του προέρχεται από την Αβάνα πρωτεύουσα την Κουβας και είναι ένας λατινοαμερικάνικος χορός που στην αυθεντική του μορφή συνοδεύεται από τραγούδι.
ΣΥΝΘΕΤΗΣ, ΣΤΙΧΟΥΡΓΟΣ, ΕΡΜΗΝΕΥΤΗΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΟΠΑΙΚΤΗΣ
Στις 22/6/1997 έφυγε για πάντα από κοντά μας ο «πατέρας» των Ελλήνων λαϊκών δημιουργών και τραγουδιστών της Αμερικής, μετά από πορεία 80 περίπου χρόνων στα μουσικά δρώμενα της ελληνικής παροικίας των Ηνωμένων Πολιτειών, σαν συνθέτης, στιχουργός, τραγουδιστής και οργανοπαίκτης.
Ο Γιώργος Κατσαρός - Θεολογίτης (το πραγματικό του όνομα) υπήρξε αναμφίβολα ο ζωντανός μύθος της Ελληνικής Λαϊκής Μουσικής των ΗΠΑ, με μοναδική ενεργό καλλιτεχνική δράση, που πραγματικά ξεπέρασε τις οκτώ δεκαετίες από τα συνολικά 109 περίπου χρόνια της ζωής του! Ρεκόρ ασυναγώνιστο μακροβιότητας και ενεργού συμμετοχής στα λαϊκά δρώμενα της ελληνικής διασποράς (και όχι μόνον), μέχρι τα τελευταία του!! - Ο Γ. Κατσαρός προϋπήρξε όλων των μεγάλων δημιουργών του Ρεμπέτικου Τραγουδιού (του Μ. Βαμβακάρη, Γ. Μπάτη, Α. Δελιά, Σ. Παγιουμτζή, Σ. Κερομύτη, Δ. Μπαγιαντέρα, Α. Χατζηχρήστου, Γ. Παπαϊωάννου, Β. Τσιτσάνη, Μ. Χιώτη, κ.α.). Ηχογράφησε και κυκλοφόρησε σε δίσκους γραμμοφώνου ελληνικά λαϊκά και ελαφρά τραγούδια (όπως «ευρωπαϊκά», επιθεωρησιακά, βαρκαρόλες, κλπ) πολύ πριν από τους παλαιότερούς του (του Π. Τούντα, Κ. Σκαρβέλη, Β. Παπάζογλου, Γ. Δραγάτση, Α. Διαμαντίδη-Νταλγκά, Κ. Καρίπη, κ.α.).
- Γεννήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 1888 (ή κατά άλλες πληροφορίες το 1893) στην Αμοργό από τον Νικόλαο Θεολογίτη και την Άννα Στούπη. Ο Γ.Κ. είναι το δεύτερο παιδί της οικογένειας μετά την αδελφή του Σοφία. Η οικογένεια του ήταν από τις πιο ευκατάστατες στην Αμοργό, με μεγάλη κτηματική περιουσία. Μένει όμως ορφανός, σε ηλικία περίπου 5 ετών, από αιφνίδιο θάνατο του πατέρα του σε ατύχημα και μεγαλώνει με τις φροντίδες της μητέρας του και του παππού του. - Κυρίως από τον καλλίφωνο παππού του, που τραγουδούσε τα παλιά τραγούδια του νησιού τους, επηρεάζεται και παίρνει τα πρώτα του «πατήματα» στα νησιώτικα τραγούδια του Αιγαίου Πελάγους και στα τραγούδια της αντίπερα όχθης, των παραλίων της Μικρά Ασίας. Έτσι από μικρός αρχίζει να μαθαίνει κιθάρα μόνος του. - Γύρω στα 1903, αναζητώντας καλύτερη τύχη, μετακομίζει με τη μητέρα και την αδελφή του στην Αθήνα. Η μητέρα του, για να ζήσει τα παιδιά της, αναγκάζεται να εργαστεί σαν μαγείρισσα σε σπίτια γνωστών καλών οικογενειών της Αθήνας. Γρήγορα η φήμη της απλώνεται στην πόλη των Αθηνών, ανάμεσα στις προσωπικότητες και επισήμους της εποχής εκείνης και το 1905 προσλαμβάνεται στο υπηρετικό προσωπικό των Ανακτόρων, ως μαγείρισσα του τότε βασιλέως Γεωργίου του Α’.
Ο Δημήτρης Ατραΐδης γεννήθηκε το 1900 στον Κασαμπά, μια κωμόπολη κοντά στη Σμύρνη. Παιδί αγροτικής οικογενείας, ήταν και ο ίδιος γεωργός μέχρι το 192 2. Την ίδια εποχή άρχισε να τραγουδά και έγινε πασίγνωστος για τις φωνητικές του ικανότητες στο χωριό του όσο και στο Κιρκάγατς και τα περίχωρα της Σμύρνης. Έμαθε να τραγουδά, κατά τα δικά του λεγόμενα, από τους Τούρκους τραγουδιστές της εποχής κι αυτούς προσπαθούσε να μιμηθεί κατά κάποιον τρόπο. Μετά την κατάρρευση του Μικρασιατικού Μετώπου, βγήκε αντάρτης στα βουνά μαζί με άλλους 'Ελληνες Μικρασιάτες. Σε μικρό χρονικό διάστημα τον συνέλαβε ο τουρκικός στρατός. Τελικά, μαζί με άλλους Μικρασιάτες αντάρτες, τον έφερε ο ελληνικός στρατός -λίγο αργότερα- δεμένο στο Μπούρτζι (Ναύπλιο). Το 1923 τον βρίσκει στην Ελλάδα, όπου αρχίζει να ψάχνει για φίλους και συγγενείς μέσα στους καταυλισμούς των προσφύγων. Κάποιους συγγενείς του βρίσκει στην Αθήνα, στο παλιό παγοποιείο του Φιξ, που τότε ήταν κλωστήρια κάποιου Κλωναρίδη. Για ένα διάστημα μένει εκεί, μαζί με άλλους πρόσφυγες. Ανάμεσα στους πρόσφυγες ήταν και η μετέπειτα γυναίκα του Ευαγγελία που την γνώριζε από την Μικρά Ασία. Οι γονείς της Ευαγγελίας δεν τον ήθελαν για γαμπρό τους . Τότε αυτός με μερικούς φίλους του, μια βραδιά την έκλεψε και την παντρεύτηκε. Μετά του Κλωναρίδη πήγε στην Καισαριανή και στις παρυφές του Υμηττού, έστησε μια σκηνή για να ζήσει αυτός και η γυναίκα του, άρχισε να κάνει διάφορες δουλειές, όπως οικοδόμος, μικροπωλητής, παρασκευαστής σάμαλι κ.λπ. Το 1924 αποφάσισε να μάθει σαντούρι. Δάσκαλος του ο παλιός Μικρασιάτη3 μουσικός Βανγέλης Σαλαβάρης. Στα τέλη του 1924 εμφανίστηκε στα πάλκα ως τραγουδιστής και μουσικός. Το 1930 αντικατέστησε το σαντούρι με κιθάρα. Από το 1924 ως το θάνατο του στις 12/09/1970. δεν σταμάτησε να δουλεύει στα πάλκα και στα πανηγύρια. Δεν πήγε ποτέ του σχολείο, αλλά έμαθε να γράφει και να διαβάζει. Ακόμα έμαθε να γράφει και μουσική. Στη διάρκεια του Εμφυλίου (1944-1945) πήγε στη Σαλαμίνα για να μείνει. Εκεί γνωρίστηκε με τον Γιώργο Παπασιδέρη. Ο γιός του Γιώργος (επάγγελμα μουσικός: κιθάρα, αρμόνιο, ακορντεόν και βιολί) και η κόρη του Μαρία μεγάλωσαν στη Σαλαμίνα. Η Μαρία παντρεύτηκε Υδραίο (με το όνομα Μιαούλης) και απόκτησε δύο παιδιά, τον Λευτέρη (παίζει πιάνο) και την Λίλη (παίζει πιάνο και έχει σπουδάσει μπαλέτο). Τα δύο αδέλφια του Δημήτρη Ατραΐδη μένουν αυτή την περίοδο στην Καισαριανή. Ο συνθέτης και στιχουργός Βαγγέλης Ατραΐδης (γεννήθηκε το 1930 Καισαριανή) είναι ανιψιός του (γιός του αδελφού του Γιώργου). Μετά τη Σαλαμίνα ο Δ. Ατραΐδης ήρθε στην Αθήνα και αγόρασε ένα οικόπεδο στο Χαλάνδρι. Στο Χαλάνδρι έμεινε μέχρι το θάνατο του στις 12/09/1970. Εδώ άνοιξε ένα μαγαζί με ωδικά πουλιά και κλουβιά που κατασκεύαζε ο ίδιος. Σ' αυτό το μαγαζί μάζευε κάθε μέρα τους φίλους του και τα παιδιά, τους μάθαινε κιθάρα και τραγούδι. Ανάμεσα σ' αυτούς και ο τραγουδιστής Χρηστάκη5. Ήταν πολύ καλός στη θεωρία της μουσικής, θαύμαζε από τραγουδιστές τον Στέλιο Καζαντζίδη και τον Γρηγόρη Mπιθικώτση («Δύο τραγουδιστές υπάρχουν στον κόσμο που αρχίζουν το τραγούδι από μια νότα και την τελειώνουν στην ίδια: ο Μπιθικώτσης και ο Καζαντζίδη», έλεγε). Το 1955 όταν άνοιξαν τα σύνορα με την Τουρκία, ήταν στο πρώτο πούλμαν. Πήγε στην πατρίδα του να δει τους φίλους του που είχαν μείνει πίσω.
Τα τραγούδια του Ο Ατραϊδης εμφανίστηκε στη δισκογραφία στα τέλη της δεκαετίας του1920. Πρώτος του δίσκος πρέπει να είναι ένας στην Columbia, με δύο αμανέδες «Σαμπάχ: την περιπλέον μου ζωή» και «Φθισικός», Columbia No 8265. Οι εταιρείες με τις οποίες συνεργάστηκε ο Δ. Ατραΐδης ήταν Columbia, His Master's Voice, Odeon, Polydor και RCA Victor. Συνεργάτες του στους δίσκους του υπήρξαν οι βιολιστές Δημήτρης Μανησαλής, Kαλαμπάκας, Δημήτρης Σέμσης, ο λυράρης Λάμπρος Λεονταρίδης και οι κλαρινίστες Αντώνης Λαβίδας και ο Γιώργος Ανεστόπουλος Τα περισσότερα τραγούδια του τα έχει τραγουδήσει ο ίδιος, εκτός από μερικά που ία έχουν εκτελέσει η Ρόζα Εσκενάζυ, η Γεωργία Μιττάκη και η Μαρίκα Μπρουσαλιά (Τουρκαλίτσα). Ο Δ. Ατραΐδης, εκτός από τα δικά του τραγούδια, έχει τραγουδήσει και τραγούδια των Κώστα Καρίπη, Παναγιώτη Τούντα, Ιάκωβου Μοντανάρη, Aγvήs Τρομπούλη, Ν. Στεφανίδη και Λάζαρου Ρουβά. Οι στίχοι στα τραγούδια του Δ. Ατραΐδη είναι γραμμένοι από τον ίδιο, εκτός από «Ελληνοπούλες Έμορφες» που στιχουργός είναι ο Παναγιώτης Τούντας.
Μαύρα μάτια, μαύρα φρύδια, κατσαρά μαύρα μαλλιά, άσπρο πρόσωπο σαν κρίνος και στο μάγουλο ελιά. ¶σπρο πρόσωπο σαν κρίνος και στο μάγουλο ελιά, μαύρα μάτια, μαύρα φρύδια, κατσαρά μαύρα μαλλιά
Μαυρομάτα μου για σένα εκατάντησα τρελός, θα πεθάνω, δεν αντέχω, έχω γίνει φθισικός. Θα πεθάνω, δεν αντέχω, έχω γίνει φθισικός, μαυρομάτα μου για σένα εκατάντησα τρελός.
Πόνους έχω εγώ κρυμμένους μες στα φύλλα της καρδιάς, με τα μαγικά σου μάτια, όταν φως μου με κοιτάς. Με τα μαγικά σου μάτια, όταν φως μου με κοιτάς, πόνους έχω εγώ κρυμμένους μες στα φύλλα της καρδιάς.
Διώξε τσι μάνα τσι γιατρούς... Διώξε τσι μάνα τσι γιατρούς αφού με τυραννούνε... αντες αμάν αμάν αφού με τυραννούνε.... για της αγάπη την πληγή άρματα δε χωρούνε...
ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ v Μ` έκαμες σκύλα φθισικό και κάθομαι και κλαίω. v και με χαρά το χάροντα κάθομαι και προσμένω. ... v Σα φθισικό κατάντησε για σένα το κορμί μου ... gym-thinal.ker.sch.gr/new_page_9.htm
Dalok a betegsegrol. Szivszoritoan szep dallamvonal. A tudobaj bizony tizedelt...:(
Η πνευμονία από την αρχαιότητα αποτελεί σοβαρό πρόβλημα υγείας. Σύμφωνα με την δημόσια γνώμη το ζήτημα, μετά την ανακάλυψη των αντιβιοτικών έχει λυθεί. Δυστυχώς τα επιδημιολογικά δεδομένα δεν συμβαδίζουν με αυτή την αισιόδοξη άποψη. Έχει διαπιστωθεί ότι μετά το 1980 η συχνότητα έχει αυξηθεί όπως επίσης και η θνητότητα. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το πρόβλημα σε άτομα μεγαλύτερα των 60 ετών. Έχει διαπιστωθεί ότι περισσότεροι από τους μισούς θανάτους που οφείλονται σε λοιμώξεις συμβαίνουν σε ηλικιωμένους με πνευμονία.
A a muszakiak es a jogaszok Athen sziveben tanulnak, patinas epuletekben. A bolcseszek a Hymetos labanal epult magas 'kaszarnyakban', ahonnan gyorsan tavoznak, a gyorsan erkezok, es csak kiserteties szel fuj, zug benne, a temeto mellett. Hianyzik belole az elet. Egy epulet helye es formaja arulkodhat a bent lakokrol, befolyasolhatja gondolkodasukat?
Az osszegzes utan, a fejezet elere kanyarodva, az elso mondathoz:
A hatvanas evek kozepen szamba veszik az elso kiserleteket, a rebetio kepviseloinek megkozelitesere, a fiatalabb generacio felol. 1964-65-ben egy diak csoport (koztuk Nearhos Georgiadis es Panagiotis Kounadis) megkozelitik Bambakarist, es mas rebetiko zeneszeket, es megkezdik a dokumentumok, lemezek, es mindenfele, vegyes, a temahoz, a mufajhoz tartozo, kapcsolodo anyag gyujteset.
Blisidis 2004, sel. 112
" Sta mesa tis dekaetias tou '60 katagrafndai oi protes prospaties prosenggisis ton sunteleston tou rembetikou ek merous tis neoteris genias. To 1964-65 mia omada foititon (metaxi ton opoion kai o Nearhos Georgiadis kai Panagiotis Kounadis) proseggizoun ton Bambakari kai allous rembetes kai arhizoun na sullegoun martiries, diskous kai poikilo pragmetologiko uliko gia to eidos. "
Talan nem erdektelen megnezni, mert eppen a diakok kezdik a gyujtest. Es a diaksagon belul, a veletlen hozta, hogy Kounadis a Muegyetem, Georgiadis jogasz hallgato? Muszakiak es torvenykeresok? Hol maradtak a szeplelkek? Meglehet, hogy az Akademia muiteszei, tekintelyukkel, elitelo allaspontjukkal semlegesitettek, tavol tartottak tanitvanyaikat a rebetiko kutatastol? Kesobb latni fogjuk, hogy az bolcseszkar es a zenebiralat, mintha a cenzura ele szaladva, onkent kitakozta volna a rebetikot. Azonban ne legyunk igazsagtalanok, melyrehatobb vizsgalattal arnyatabb kepet kapunk. A lepesvesztes a kutatasban azonban tobb mint bizonyossag. Mig kulfoldi egyetemeken mar mint tantargy, es kutatasra erdemes terulet, a rebetikot, otthonaban , mindmaig gyanakvasssal nezik felsobb korokben, mostansagra sikerult csak fedel ala hozni rebetiko szimpoziumokat, egyetemi vednokseggel. Elgondolkoztato a mukedvelo publikaciok szamaranyanak osszevetese a szakmabeli tanulmanyokkal, kilencvenkilenc 'onkentes' rebetiko buvarkodasra esik egy hivatasos munka, becslesem szerint.
Hogy kerul a csizma az asztalra, a politika boszorkanykonyhajaba a zene? Kinek van falaba, kinek kutyaja, ket szinben jatszo szemmel? :) Ne siessuk el a valaszt. A mintavetel, Kosztasz baratunk konyvebol, a Kozjatek fejezet vege, az osszegzes, emlekeztetoul, cimszavakban:
-balrol kiatkozas -jobbrol szentsegtelenseg -balrol, pusztuljon a fergese, marad a jo -jobbrol, tisztes hazassag melle szereto
Mert eppen a Kozjatek? A tisztes olvaso, sorban, rendben az elso laptol az utolsoig halad. Csakhogy minket 'tisztessegtelen' szandek vezet a szerencsevel jatsza, kacerkodva..:) Igaz, elsore a szemet gyotro hangyabetus labjegyzeteket bongesztuk, nev es targymutatot keresve, amit a szerzo elcsalt, az idorendi es mas nelkulozhetetlen 'kinzoszerszamokkal'. Fol is rottuk neki, meghagyva, hogy a kovetkezo kiadasban nem mulassza el potolni! :) A konyv szerszam, idorablo veszodseg keresni, hogy tartja a szezo a szoget, a furot...:) Hol a telefonos fuzet, az aranybetus nevsorral, hogy folhivhassuk Theodorakiszt, Hadzidakiszt, Hristianopoulost, Tahtsist, Tsarouhist. Nehanyuknak mar csak 'odat' cseng a telefon... Megkerdeznenk Mikiszt, eldontotte-e mar vegre, hogy szereti, vagy gyuloli a rebetikot? (Lolepesben sakkozva, a kovetkezo fejezetekben: Theodorakis...)
Es tegnap Bangelis nevnapjan, hatalmas tuz korul, a kertjeben. Bazsalikom, menta illatu tavasz kozelito. Es mikor dobbant, a Jon szigetektol indulo foldrenges utojateka, tancolnak az asztalon a poharak. A harom testver, Jorgos, Bangelis, Apostolis. Mondom, ez a gazficko mikor tancol az egre nez, es valoban elhuz a szratoszferaban egy vadaszgep, a szomszed orszag pilotajara vadaszva. Mondom az egre nez, mikro egyszer csak hetret gornyedve, ezer eves venseggel tapassa az uszkot, itt helyben eri a veg, mikor egyszer csak karjat szettarva 'feltamad', s a zeneszek folpattanva korulfogjak, magasra, egyre magasabbra szokve, rikoltozva... es lobog a tuz, eszeveszetten, majd osszeomlik. Voros ruhas, voros haju asszonylany perdul kozepre, tuztanc, perdul, fordul, hajladozik.., Bangelis a tancos, es maga faragta tancos szobra. Az isten ovjon ha baratsagbol hatbe vereget, szobraszmarokkal kezet raz, megolel. Egy nyaron a tenger mellett, Bangelis, es egy szemermetlenul szep meztelenseg. Bangelis mint egy fujtato gozgep , kazan robbanas elott. Egy kovet tamad meg , kegyetlen veso es kalapacs, tuzet fog, szikrazik a ko, sello szobor lessz belole. Es hogy settenkedett megint mogem, vaskapocs, csontropogtato... Veszedelmes jobarat. (Bangelis, Ferris Rebetiko filmjenek egyi tancosa.)
Cimlap, fulszoveg, labjegyzetek, es itt nyilt ki a konyv: Intermezzo (1970). Het oldalnyi fejezet, a het minden napjara egy paragrafus. Het szent szornyeteg, tudosok, muveszek szolnak a szeretve tagadott rebetikorol. Ha igy hozta a veletlen, itt kezdjuk a "viszaolvasast". Vizvalaoszto 1970. Az evszamok nem trefalnak. (Kosztasz kiadojanak neve: Huszonegyedik Evszazad Kiado . Ehoume melon...:)
Blisidi 2004 sel. 118
"Sunopsizontas tis theseis pou diathupotikan sti suzitisi, tha legame oti paratireitai, os kuriarhousa tasi, mia metakinisi kai ena apogalaktizmos, apo tous thmeliodeis koinous topous tis eos tote kuriarhis aristeris antilipsis gia to rempetiko. Gia proti fora episeis sunatame mia diahiti se ola ta keimena autokritiki/anastohastiki diathesi, me epikentro tin kritiki pragmateusi tis paleoteris katadikis tou eidous apo tous aristerous kuklous. Den leipoun bebaia kai edo, esto kai meiopsifouses, oi gnostes theseis peri upokosmikis katagogis tou eidous kai oi sullibdin isopedotikes axiologikes kriseis (Puroudis). Sumasia omos ehei oti katagrafetai mia diahiti tasi : a) apoharaktirismou" tou hasiklidou idios tragoudiou kai entaxis tou sta koinonika sumfrazomena tis epohis, b)proslipsis tou sunolou repetikou os laikou politismou morfomatos upsilis aisthitikis poiotitas alla kai os authentikou palmografoy mias epohis, g) austiris ek ton eso kritikis tis antimetopisis pou etuhe to rempetiko apo tous proodeutikous kuklous."
Ha rebetiko makrancos bika, akkor most jol megfogtuk a farkat, de felo, hogy a szarva felol sem veszelytelen a kozelebe menni, mert felrugja az ovatlankodot. :)
Tartalom: Osszefoglalva az allaspontokat, melyek a beszelgetes soran megfogalmazodtak, megfigyelheto, mondhatnank, mint fo vonal (uralkodo nezet?), egy elmozdulas, elszakadas a meghatarozo kozos alaprol, a mindaddig a rebetikorol szolo baloldali nezetektol. Ezenkivul eloszor talalkozunk egy minden felol jovo, mindent atszinezo (diahiti?) onkritika szandekkal, a regebbi vadak kritikus kezelesevel. Nem hianyoznak persze itt, meg ha kisebbsegbe szorulva is, az ismert vadak a rebetiko alvilagi eredeterol, a mindent lehengerlo negativ ertekeles, biralat. (Puroudis) Ami figyelemre erdemes azonban az, hogy megfogalmazodik egy iranyvonal:
1)A hasis dalok 'atertekelese" mint 'muforma", es beillesztese a kort kifejezo kepbe.
2) A rebetiko "tisztara mosdatasa", igy a nepi kultura esztetikai, minosegi, onallo lettel biro formaja, egy kortszakot kifejezo, arra rezonalo mufaj, bortonnebol szabadulva.*
3)Szigoru kritikaja a baloldali mozgalmon beluli , rebetikorol vallot nezeteknek.
*Ha valaki a zebekikot elore, majd vissza lepesekkel tancolta, a zenekar nyomban raismert, honnan jott, szabadult, udvozolve, jokivansakkal elhalmozva, biztatva.. :) regebben, Pal apostol sziklajanal, nyugalmas orakban gyakoroltam, mikor egy szikar, szotlan ferfi allt meg mellettem. Egy ideig csendben figyelt, majd megkert, jatszak neki, hogy tancoljon. Nem ismertem fol, elore-hatra lepeseirol. Megkosznte vegul, bar ugyefogyottan zeneltem, de latszott rajta, hogy megrovendeztettem. Valami megis hianyzott, az udvozolo jokivansag... Kerdi is, tudom e, hogy honnan erkezett? Akkori tort gorogsegemmel mondom , nem tudom... Nem ertettem, de megertett, ramismert, elkoszonve. Nagy kincs a szabadsag. Eletfogytiglan szamuzetesbol jove, tisztulva, lepegetunk elore-hatra.
ΙΩΡΓΟΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ - ΘΕΟΛΟΓΙΤΗΣ:
www.nglt.uoa.gr/transport_el.html
