«Για μας το να μη μένουν αλειτούργητες οι εκκλησίες είναι καθήκον. Όσοι μείναμε, όσο αντέχουμε. Εδώ είναι η θέση μας», λέει η κυρία Γεωργία που ανεβαίνει με δυσκολία τα σκαλιά του Αγίου Νικολάου, για να φθάσει έως το κτίριο όπου θα μείνει για λίγο να πιει καφέ, να τα πει με τους άλλους και να ευχηθεί «υγείαν ακλόνητον» σε όσους απέμειναν να κρατούν άσβεστη τη φλόγα του Βυζαντίου. «Θέλεις δεν θέλεις, αφού ζεις, δεν μπορείς να ξεφύγεις από το Βυζάντιο. Πού να πας. Στον Βόσπορο, το Φανάρι, τα Ταταύλα, τον Γαλατά, το Νιοχώρι, στα Θεραπειά, το Πέρα, όπου και να γυρίσεις, συναντάς εκείνη την αίγλη. Για μας που ζούμε στην Κωνσταντινούπολη είναι διαφορετικά. Εμείς τα περασμένα μεγαλεία τα ζήσαμε και τα διηγούμαστε. Δεν τα διαβάσαμε. Δεν είναι ιστορία μακρινή για μας. Είναι αυτά που είδαμε». Ο κύριος Βασίλης, με χέρια που τρέμουν, σβήνει τα κεριά και μετά ανοίγει το ξύλινο κουτί που έχει η επιτροπή για τον «οβολό των πιστών». Το μικρό τραπέζι γεμίζει τουρκικές λίρες. Όχι πολλά πράγματα. Κάπου 50 εκατομμύρια, αλλά με τον πληθωρισμό που υπάρχει (95,8 είναι) αυτά δεν φθάνουν ούτε για να πληρωθεί το ηλεκτρικό."
Στην ετικέτα του δίσκου, παρ' όλο που το τραγούδι είναι παραδοσιακό, αναγράφεται το όνομα του Δ. Γεωργιάδη. Πρόκειται για χασάπικο σε τρόπο Χιτζάζ. Παίζουν: Κιθάρα, αρμόνικα, μαντόλα
Εγώ είμαι του ψαρά ο γιος ο όμορφος και ταπεινός, όπου πάω να ψαρεύω, μαύρα μάτια, θα διαλέγω. Ρίχνω την πρώτη καμάκια, έλα Χριστέ και Παναγιά και πιάνω τρεις κοπέλες όμορφες σαν περιστέρες. Η μια ήταν απ' το Γαλατά, βαστά το νου της δυνατά κι άλλη απ' το Νιοχώρι του Χατζηγιαννάκη η κόρη. Η τρίτη η μικρότερη απ' όλες η ομορφότερη, ήταν απ' τη Πόλη που την αγαπούσαν όλοι. Την αγάπαγα κι εγώ, να την πάρω δεν μπορώ, το σπίτι της δεν ξέρω, που να πάω να τη γυρεύω.
Παρατηρήσεις: Τα κείμενα των δημοτικών τραγουδιών του βιβλίου τελειώνουν στη σελ. 178 με το τραγούδι άρ. 81. Στο μουσικό τμήμα όμως συνεχίζονται μουσικά κείμενα δυο ακόμη τραγουδιών, του αρ. 82 και του αρ. 83, του οποίου δημοσιεύονται δυο παραλλαγές (βλέπε σελ. 133-135). Το αρ. 83 και 83 α' αποτελείται από ένα απλό ερωτικό δίστιχο, και τα λόγια του είναι γραμμένα κάτω από το πεντάγραμμο της μουσικής.
Αξιόλογο είναι το τραγούδι αρ 82, που, όπως δηλώνουν τα δημοσιευμένα κάτω από τη μουσική λόγια (σελ. 132-133), αρχίζει με τους στίχους:
Εγώ είμαι του ψαρά ο γιος, ο ψάλτης κι ο γραμματικός,
πού πήγα να ψαρέψω, μαύρα ματιά να διαλέξω.
Το τραγούδι τούτο «Εγώ είμαι ενού ψαρά παιδί» είναι ερωτικό, γνωστό σε αρκετά ελληνικά μέρη, π.χ. Θράκη, "Ήπειρο, Μακεδονία, Πελοπόννησο, Εύβοια, Επτάνησα, Κρήτη, Δωδεκάνησα κλπ. Είναι τραγούδι, πού αρχικά έγινε και τραγουδιόταν σε μέρη παράλια.
Από τη Θράκη, πού παρουσιάζεται σαν ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του τραγουδιού τούτου, έχομε τις εξής παραλλαγές :
Αναπαράσταση του χώρου μέσω των ρεμπέτικων τραγουδιών
by Katalin Szabo
[2,572 words]
SUMMARY: "I am doing research in Athens on the places of entertainment where rebetiko was played (tekes, cafe aman, taverna, bouzoukia). Because the rebetiko became from the songs of a marginal class, thus a very popular music, I am interested in how this process evolved. The contribution of Asia Minor culture is very important in spreading of this type of music. They had different type of entertainment from the original local inhabitants of Piraeus, regarding the places, cultural background of the musicians, education and customs.
"The role of recordings was also very important in spreading and popularisation of rebetiko, by commercialising the songs. The places where rebetiko was played, like the style, went through several changes. Those places are able to reflect the changes that led rebetiko to its popularity. Researching these places, I attempt to track the changes that rebetiko went through. In particular how it developed into another type of music (archontorebetiko) to match the expectations of the new audience. The details of interior design and customers of these places determine these changes. I am very interested in the social status (professions, background etc) of the customers of these places."
Title: Τίτλος: ΚΥΡ' ΑΛΕΚΟ Composer: Συνθέτης: Γιώργος Ζαμπέτας Lyricist: Στιχουργός: Χαρ. Βασιλειάδης Music: Μουσική: Play internally Play externally
Lyrics: Στίχοι: Κύρ' Αλέκο απ' το Βοτανικό βάστα δυό κουβέντες να σου πώ κύρ' Αλέκο κύρ' Αλέκο με το πράσινο γελέκο κύρ' Αλέκο κύρ' Αλέκο με το πράσινο γελέκο
Μια γυναίκα αγαπώ κι εγώ πού 'ναι μέσα στο Βοτανικό κάθεται στη γειτονιά σου πέντε πόρτες δεξιά σου κύρ' Αλέκο κύρ' Αλέκο με το πράσινο γελέκο
Κύρ' Αλέκο τώρα να χαρείς έλα βοήθησε με όσο μπορείς βοήθησε με να την πάρω να σε κάνω και κουμπάρο κύρ' Αλέκο κύρ' Αλέκο με το πράσινο γελέκο
ELIAS PETROPOULOS Rebetiko - Die Musik der städtischen Subkultur Griechenlands / Aus d. Franz. von Maximilien Vogel Heidelberg : Palmyra-Verl., 2002 139 S. : mit s/w-Fotos + CD Einheitssacht.: Songs of the Greek Underworld - The Tebetika Tradition ISBN 3-930378-46-9
Ein Bürsten-Schnauzbart war ihr Erkennungszeichen. Ihr Kleidercode bestand aus einem schwarzen Anzug, schwarzen Hut mit schwarzem Band, gelbem Hemd und roter Krawatte. Sie pflegten einen eigenen Straßenjargon, den so leicht niemand außerhalb ihres Milieus verstand. Die Rebetis waren in den labyrinthischen Gassen und Sträßchen griechischer Hafenstädte wie Piräus und Thessaloniki zu Hause, wo sie in den Spelunken und Haschischhöhlen herumlungerten und zwielichtigen Geschäften wie Schmuggel, Drogenhandel oder Hehlerei nachgingen. Sie waren Außenseiter, die von regulärer Arbeit wenig hielten, freie Liebe zu Macho-Bedingungen predigten, dem Rausch zugetan und immer zu Händeln aufgelegt waren.
In ihren Liedern besangen die Rebetis das „lässige Leben”. Doch auch die Schattenseiten der Bohemien-Existenz kamen zur Sprache, wenn etwa ein Gefängnisaufenthalt, Heroinsucht oder Krankheit den Lebensgenuss trübten. Dann war es vorbei mit dem Romantisieren, fiel die Attitude, aus den gerade noch verwegenen Messerstechern und Machos wurden handzahme Muttersöhnchen, die winselnd nach der Mama riefen: „Mutter, ich bin schwindsüchtig”, heißt es in einem Lied von Jiorgos Katsaros aus den 30er Jahren. „Schicke die Ärzte weg, dass sie mich nicht martern, weil sie nicht fähig sind, mich zu heilen. Ich weine, meine Augen brennen, meine Seele altert leidend. Mit Qualen verbringe ich mein Leben in der Fremde.”
Begleitet wurden die Rebetiko-Lieder von der Langhalslaute Busuki und der winzigen Baglamas-Gitarre, die beide als ausgesprochene Kriminellen-Instrumente galten, wurden sie doch hauptsächlich in den Gefängnissen gespielt. Die Rebetiko-Musik entstand in der 2. Hälfte des 19. Jahrhunderts als neuer urbaner Stil, wobei nicht völlig geklärt ist, woher das Wort stammt, obwohl die türkische Wortwurzel „rembet” (= aus der Gosse) die naheliegendste Erklärung scheint.
Das Jahr 1922 bildet eine Zäsur in der Rebetiko-Historie. Nach dem verlorenen Krieg gegen das Osmanische Reich erhielt der Stil orientalischer Einflüsse, als sich ein erneuter Flüchtlingsstrom in die Elendsviertel der großen Städte ergoss – die Musik im Notgepäck. Der einzige Kontakt der Flüchtlinge war der zu den unteren Gesellschaftsschichten der Einheimischen, wobei Musiker beider Lager ausgiebig von einander borgten, was den Rebetiko-Stil zu einer wahrhaft multi-ethnischen Musikform machte.
Alapkonyv a rebetikorol. Koraban uttoro jelentosegu, formabonto tanulmany. Annak ellenere, hogy mara mar kisse kritikusabban szemlelik, megemlitve pontatlansagait, igen jo forras. Petropoulos a mult heten hunyt el Parizsban, vegrendelete szerint Parizs csatornaiba kelllett volna szorni hamvait, de szerencsere felesege az elso tiszta forrasnal bucsuzott el tole. Tan azert kivanta, hogy Parizs rejtett alagutjaiban nyugodjek, mert minden hatalom ellen valo menedek volt ez a labirintus minden idokben. Szerzonk kulonos vonzalmat erzett a szelre sodrodo sorsok irant, megorokitette a kurvak, a tolvajok, a kabitoszerelvezok, minden margon levo reteg eletet. Konyvet a rovatban majd figyelmesen tanulmanyozni fogjuk. Irasai miatt kiatkoztak.
Songs of the Greek underworld :
the Rebetika tradition /
Elias Petropoulos; Ed Emery
2000
English Book 165 p. : ill., ports. ; 20 cm.
London : Saqi, ISBN: 0863563988 0863563686 (pbk.)
Get This Item
Availability: Check the catalogs in your library.
Libraries worldwide that own item: 102
Find Related
More Like This: Search for versions with same title and author | Advanced options ...
Find Items About: Petropoulos, Elias, (max: 1)
Title: Songs of the Greek underworld :
the Rebetika tradition /
Author(s): Petropoulos, Elias, 1928- ; Emery, Ed.
Publication: London : Saqi,
Year: 2000
Description: 165 p. : ill., ports. ; 20 cm.
Language: English
Standard No: ISBN: 0863563988; 0863563686 (pbk.)
SUBJECT(S)
Descriptor: Rebetika.
Music -- Social aspects -- Greece.
Music -- Social aspects -- Turkey.
Note(s): Includes bibliographical references and index. - Includes discography.
Class Descriptors: LC: ML3499.G8; Dewey: 782.4216289
Other Titles: Rebetologhia. English
Responsibility: original text by Elias Petropoulos ; translated from the Greek, with introduction and additional text by Ed Emery ; illustrations by A. Kanavakis.
Document Type: Book
Entry: 20000904
Update: 20010723
Accession No: OCLC: 41338500
Database: WorldCat
Herzfeld, Michael. 1986. Ours Once More: Folklore, Ideology, and the Making of Modern Greece. New York: Pella.
Holst, Gail. 1975. Road to Rembetika, Athens: Denise Harvey.
_________ 1977. Dromos yia to rebetiko. Athens: Denise Harvey.
_________1980. Theodorakis: Myth and Politics in Modern Greek Music. Amsterdam: Hakkert.
Holst-Warhaft, Gail. 1997. “Great Expectations: The Burden of Philhellenism and the Myths of Greek Nationalism.” In Coleman, John and Clark A. Walz. Greeks and Barbarians. Bethesda, MD: CDL Press. Pp. 273-289.
_________________1999. “The Wake of the Greek Classical Moment.” In Holst-Warhaft, Gail and David R. McCann. The Classical Moment: Views from Seven Literatures. Lanham, MD: Rowman and Littlefield. Pp.1-21.
_______________1998. “Rebetika: The Double-Descended Deep Songs of Greece.” In Washabaugh, William, ed., The Passion of Music and Dance: Body, Gender and Sexuality. Oxford: Berg. Pp. 111-126.
______________ 2000 “Amanes: The Legacy of the Oriental Mother. M&E.
_______________2001 (forthcoming). “The Female Dervish and Other Shady Ladies of the Rebetika.” In Gender and Music in the Mediterranean. ed. T. Magrini. Chicago: University of Chicago Press.
Lambropoulos, Vassilis. 1988. Literature as a National Insitution: Studies in the Politics of Modern Greek Criticism. Princeton: Princeton University Press.
Leontis, Artemis. 1995. Topographies of Hellenism: Mapping the Homeland. Ithaca, NY: Cornell University Press.
Παρατηρήσεις: Τα κείμενα των δημοτικών τραγουδιών του βιβλίου τελειώνουν στη σελ. 178 με το τραγούδι άρ. 81. Στο μουσικό τμήμα όμως συνεχίζονται μουσικά κείμενα δυο ακόμη τραγουδιών, του αρ. 82 και του αρ. 83, του οποίου δημοσιεύονται δυο παραλλαγές (βλέπε σελ. 133-135). Το αρ. 83 και 83 α' αποτελείται από ένα απλό ερωτικό δίστιχο, και τα λόγια του είναι γραμμένα κάτω από το πεντάγραμμο της μουσικής.
ELIAS PETROPOULOS