"Ούτε η "Φραγκοσυριανή" του Μάρκου είναι δυνατό να χορεύεται με αργές περιστροφές όπως κάνουν τα μπαλέτα στον κινηματογράφο, ή με το αργό αλματάκι στο ένα πόδι που βλέπουμε συχνά σε ταινίες ή σήμερα στα μαγαζιά.Το συμπέρασμα είναι ότι υπήρξε μια αλλοίωση του ρυθμού και κατά αναπόφευκτη συνέπεια και του ίδιου του χορού. Προσωπικά δεν έχω δεί ποτέ πως χορεύεται η Πρώτη και ΑΞΕΠΕΡΑΣΤΗ Φραγκοσυριανή. Εξάλλου όταν παιχτεί όπως το '30 οι αμύητοι την μπερδεύουν με χασαποσέρβικο."
"Ολος ο κόσμος της Σύρου μ' αγαπούσε πολύ, διότι κι εγώ ήμουν Συριανός και το είχαν καμάρι οι Συριανοί. Κάθε καλοκαιράκι με περίμεναν να πάω στη Σύρα να παίξω και να γλεντήσει όλη η Σύρα μαζί μου. Το 1937 πήρα μαζί μου τον Μπάτη, τον αδερφό μου τον μικρό και τον πιανίστα Ροβερτάκη και πήγα για πρώτη φορά στη Σύρο, είκοσι χρόνια αφ' ότου έφυγα από το νησί. Το λέω και στο τραγούδι:
Σε είκοσι χρόνια δυο φορές ήρθα να σ' αντικρίσω και με το μπουζουκάκι μου γλυκά να τραγουδήσω.
Πρωτόπαιξα, λοιπόν, σ' ένα μαγαζί στην παραλία, μαζεύτηκε όλος ο κόσμος. Κάθε βράδυ γέμιζε ο κόσμος το μαγαζί κι έκατσα περίπου δύο μήνες. Εγώ, όταν έπαιζα και τραγουδούσα, κοίταζα πάντα κάτω, αδύνατο να κοιτάξω τον κόσμο, τα έχανα. Εκεί όμως που έπαιζα, σηκώνω μια στιγμή το κεφάλι και βλέπω μια ωραία κοπέλα. Τα μάτια της ήταν μαύρα. Δεν ξανασήκωσα το κεφάλι, μόνο το βράδυ την σκεφτόμουν, την σκεφτόμουν..... Πήρα, λοιπόν, μολύβι κι έγραψα πρόχειρα:
Μία φούντωση, μια φλόγα έχω μέσα στην καρδιά Λες και μου΄χεις κάνει μάγια Φραγκοσυριανή γλυκιά...
Ούτε και ξέρω πως την λέγανε ούτε κι εκείνη ξέρει πως γι ' αυτήν μιλάει το τραγούδι. Όταν γύρισα στον Πειραιά, έγραψα τη Φραγκοσυριανή."
Από την αυτοβιογραφία του Μάρκου Βαμβακάρη, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις - ΠΑΠΑΖΗΣΗ - 1978
ΠΕΝΤΑΜΟΡΦΗ Στίχοι μουσική Απ. Χατζηχρήστος Εκτέλεση (Α.Χατζηχρήστος –Σ.Καλφοπούλου-Μ.Βαμβακάρης )
Σιγά – σιγά φίλε μου το αμάξι , έφτασε η πεντάμορφη , τις καρδίες να κάψει Σε ξωτικό ήρθε να μεθύσει , και σα ρεμπέτισσα , μια βραδιά να ζήσει . Ρομαντικό στέκι αν θέλεις πάμε , τέτοιες νύχτες όμορφες , πρέπει να γλεντάμε .
Είχα γράψει τη Φαληριώτισσα, το πρώτο μου τραγούδι και για πολλά χρόνια την τραγουδάγαμε με τους φίλους στους δρόμους. Χιλιάδες κόσμος είχε ακούσει που κάναμε καντάδα τη Φαληριώτισσα στα σοκάκια.Ήταν η πιο μεγάλη καντάδα εκείνης της εποχής στις Τζιτζιφιές και στο Φάληρο. Όπου άκουγες τσούρμο από νέους, τραγουδάγανε τη Φαληριώτισσα. Ένας μ' άκουσε λοιπόν και με πήγε στην ΟΝΤΕΟΝ, στο γέρο Μάτσα, και μαέστρος, γενικό κουμάντο, ήταν ο Περιστέρης ο Σπύρος. Άκουσαν που τους έπαιξα τη Φαληριώτισσα και μου είπαν θα με φωνάξουν. Όταν με ειδοποίησαν να πάω για γραμμοφώνηση, ήμουν με τα ρούχα της δουλειάς. Γράψαμε τη Φαληριώτισσα, όπου παίζω εγώ, ο Περιστέρης και ο Κωνσταντινίδης, ο λεγόμενος Μακαρονάς. Με τη Φαληριώτισσα έγινε λαϊκό προσκύνημα, χάλασε ο κόσμος. Δεν προλαβαίνανε να βγάζουν δίσκους.Ήταν κάτι το καινούργιο,μια επανάσταση, δηλαδή κάτι που δεν υπήρχε και που άγγιζε τόσο πολύ τον κόσμο. Όταν πήγα να πάρω τα ποσοστά από το πρώτο μου τραγούδι, τρελάθηκα, γιατί ήταν πάρα πολλά, ρεκόρ για την εποχή εκείνη. Τα πήρα και πήγα στη μάνα μου όλο χαρά και της φώναξα: Ρε μάνα, σου ' φερα λεφτά, έξω φτώχεια. Εκείνη δεν τα έπαιρνε, έκλαιγε δεν ήθελε τα λεφτά.Γιατί μια γειτόνισσα, η κυρά Αντωνία, τρέλανε τη μάνα μου. Της είπε ότι το μηχάνημα που τραγουδάει ο γιός σου, του παίρνει τη φωνή και σε λίγο καιρό θα γίνει μουγκός! Παλιά μικρασιάτικα μυαλά. Γι' αυτό και η μάνα μου έκλαιγε και δεν έπαιρνε τα λεφτά. Τα ποσοστά ήταν τότε 44 χιλιάδες, πολλά για την εποχή εκείνη, που όμως δεν κράτησαν ούτε 44 μέρες. Ναι, ούτε 44 μέρες. Γιατί τα σάβανα δεν έχουν τσέπες. Τόσο πολλά λεφτά, φανταστείτετι δίσκους πουλήσανε σε 2 μήνες.Τότε που στα δέκα άτομα το ένα είχε γραμμόφωνο.
Από την αυτοβιογραφία του Γιάννη Παπαϊωάννου, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις - ΚΑΚΤΟΣ - 1982 με τον τίτλο : Ντόμπρα και Σταράτα και σε επιμέλεια Κώστα Χατζηδουλή στον οποίο ανήκουν και τα παρακάτω σχόλια:
Τον Γιάννη Παπαϊωάννου τον είχε παέι στην ΟΝΤΕΟΝ ο κ. Γρυπάρης που έγραφε στίχους ελαφρών τραγουδιών. Το αποτέλεσμα ήταν να του πάρει ο Γρυπάρης τα μισά ποσοστά από από τη Φαληριώτισσα. Κάτι σαν... προμήθεια. Πραγματικά, η επιτυχία της Φαληριώτισσας υπήρξε τεράστια.Και οι πωλήσεις εκπληκτικές. Οι 44 χιλιάδες δραχμές ποσοστά που αναφέρει ο μπάρμα Γιάννης και που αντιπροσώπευαν τον πρώτο μήνα κυκλοφορίας της, μεταφράζονται σε 12.500 χιλιάδες αντίτυπα περίπου! Φανταστικός αριθμός για την πρωτόγονη εκείνη εποχή Η προσφώνηση που ακούγεται στο τραγούδι γειά σου Παπαϊωάννου, να χαρώ το μπουζούκι σου είναι του Σπ. Περιστέρη. Λίγους μήνες μετά ( στα 1973 ), κυκλοφόρησε και από άλλη εταιρεία (ΚΟΛΟΥΜΠΙΑ), με ερμηνευτή τον Στράτο Παγιουμτζή, μπουζούκι τον Μιχ. Γενίτσαρη υπό τη διεύθυνση του Παναγιώτη Τούντα.
Ο Γιάννης Παπαϊωάννου ήταν συνθέτης και μουσικός του ρεμπέτικου. Γεννήθηκε στις 18 Ιανουαρίου του 1914 στην Κίο της Μικράς Ασίας και πέθανε τον Άυγουστο του 1972 σε τροχαίο δυστύχημα. Ανάμεσα στα πιο γνωστά τραγούδια του είναι τα Καπετάν Αντρέας Ζέπος, Μοδιστρούλα, Πριν το χάραμα.Κήδευτηκε στο Νεκροταφείο της Καλλιθέας.
_Ο Γιάννης Υφαντής γεννήθηκε σύμφωνα με την επιθυμία του στη Ραΐνα (κοιλάδα της Αιτωλίας) τον Οκτώβρη του 1949. Σπούδασε γεωργία, κτηνοτροφία, κυνηγετική** και ιππευτική τέχνη, αστρονομία και υφαντική. Στα 22 του εγκατέλειψε τα νομικά για να μελετήσει απερίσπαστος το βιβλίο του Κόσμου. ____ Έχουν κυκλοφορήσει τα βιβλία του*** Μανθρασπέντα, Μυστικοί της Ανατολής, Αρχαία Έδδα, Ο Καθρέφτης του Πρωτέα, Αθανάτου Μνήμης Σημεία, Ποιήματα Κεντήματα στο Δέρμα του Διαβόλου, Ναός του Κόσμου, Ο Κήπος της Ποίησης, Αρχέτυπα, Αλέκτωρ ο εράσμιος, Το ιδεόγραμμα του φιδιού, Έρως ανίκατε μάχαν, (αδέρφια όλα τούτα της κόρης του Αριάδνης). ____Ποιήματά του μεταφράστηκαν στα Ιταλικά, Ισπανικά, Αραβικά, Γαλλικά, Κινέζικα, Ρωσικά, Εβραϊκά, Φινλανδικά, Γερμανικά, Βουλγάρικα, Σλαβομακεδόνικα και Σερβικά. ____Κατέχει άδεια οδηγήσεως μοτοποδηλάτου και Ι.Χ. αυτοκινήτου. Γνωρίζει ελληνικά και αρκετά αγγλικά. Απαγγέλει Λόρκα στο πρωτότυπο και ξέρει τα ονόματα των κυριότερων πραγμάτων στις κυριότερες γλώσσες. Τα Εικαστικά του (Αρχέτυπα) αποτελούν ένα υποκατάστατο της ανεκπλήρωτης επιθυμίας του να κάνει κινηματογράφο. Οι φίλοι και οι φίλες του παρέχουν τα προς το ζην αναγκαία.
Θέλω να μείνουμε στον χορό. Στον χορό της Γης γύρω από τον εαυτό της και στο χορό της Γης γύρω από τον Ήλιο. Στο χορό των τεσσάρων εποχών του έτους. Στον «Εφταπάρθενο Χορό» κοντά στο ποτάμι του Γαλαξία. Στο χορό των πλανητών και των άστρων γενικώς. Στο χορό της σβούρας. Στον κυκλικό χορό των ανθρώπων και σ’ αυτόν τον μοναχικό χορό που λέγεται ζεϊμπέκικος και που είναι μια σωματική συνομιλία του χορευτή με το σύμπαν, υποταγή κι εξέγερση, γονάτισμα, χάιδεμα ή σκαμπίλισμα της γης, τίναγμα και φτερούγισμα στον ουρανό, μόλις πατώντας στη γη, επάνοδος και μίμηση της περιστροφής γύρω από το κέντρο, που διαρκώς το βρίσκουμε και διαρκώς το χάνουμε.
Και βέβαια το βάδισμα είναι μια κίνηση από κάπου προς κάπου, ενώ ο χορός είναι μια κίνηση από τον εαυτό προς τον Εαυτό. Πεζοπορώντας δεν μπορείς να εξαντλήσεις τον Κόσμο. Χορεύοντας ενώνεσαι με τον Κόσμο.
Και βέβαια ο χορός της φωτιάς. Και βέβαια ο χορός της βροχής ή των στροβίλων του χιονιού που πατούν με νιφάδες ανάκουστες. Και βέβαια κάθε μας κίνηση άλλο δεν είναι παρά κίνηση του χορού μας προς τον Θάνατο. Και βέβαια κάθε χορός μας άλλο δεν είναι παρά ένας χείμαρρος κινήσεων που εκβάλει στον μέγιστο, τέλειο, εκστατικό χορό που λέγεται Έρωτας.
Και βέβαια να μείνουμε στο χορό. Γιατί μας βγάζει στο σώμα αυτής της κόρης. Που βρέθηκε το 1992-3 σε χωράφι της Ρίγανης Ξηρομέρου. Που παραδόθηκε από τον πατέρα-γεωργό στον γιο- μαθητή με σκοπό να την πάει στο σχολείο (Γυμνάσιο Νεοχωρίου) και να την παραδώσει στον διευθυντή του σχολείου. Που λεγόταν Λεωνίδας Τσάμης. Και που δεν βρίσκεται στη ζωή πια.
Φωτογράφισε τη νεαρή Ακαρνάνα ο φίλος μου Ντίνος Τσιρογιάννης, καθηγητής τότε στο σχολείο αυτό και ιδιοκτήτης σήμερα της TECHNOFILM που βρίσκεται στην Χαριλάου Τρικούπη, στο Αγρίνιο. Κάπως βιαστικά τη φωτογράφησε ο Ντίνος, μπορεί και στα κρυφά, έτσι που να μπερδεύεται το σχήμα της κόρης με αντικείμενα που βρίσκονταν πίσω της, με λουρίδες από φως και σκιά. Μου παρέδωσε την πολύτιμη αυτή φωτογραφία πρόσφατα. Καθάρισα εγώ το σώμα από το περίπλοκο φόντο. Στον υπολογιστή, με τη βοήθεια του Σωτήρη Τηγανίτα.. Με φόντο πια το λευκό τού απάνω κόσμου, που της προσφέρει ξανά την μοναδικότητα που έχει κάθε ον ή δημιούργημα μέσα στο σύμπαν, την παραδίδω στη δημοσιότητα. Μένει να μάθουμε πού βρίσκεται σήμερα η κόρη. Χάθηκε το αριστερό της πόδι από το περιδέραιο και κάτω. Χάθηκε το χέρι από το μισό του πήχυ και πέρα. Τουλάχιστον να βρεθεί το σωζόμενο σώμα που χορεύει. Να βρεθεί αυτό το αριστούργημα. Κι αφού βρεθεί να έρθουν μερακλήδες ειδικοί να μας πουν. Ο φίλος Βαγγέλης Παπακωνσταντίνου λόγου χάριν, η φίλη Κατερίνα Παναγιωτοπούλου, ο φίλος Αθανάσιος Παλιούρας. Να μας πουν: Πόσο αρχαία είναι η κόρη που χορεύει; Είναι όντως Ακαρνάν; Είναι όντως κόρη γύρω στα 13 με 15 όπως δείχνουν τα βυζάκια της; Είναι όντως ολόγυμνη κι έχει όντως βραχιόλια στα χέρια και «βραχιόλια» ή κάτι τέτοιο πάνω από τους αστραγάλους των ποδιών της; Και τι είναι το κεντημένο αυτό που κρέμεται μπρος στο εφηβαίο της; Ένα είδος ποδιάς-τσέπης-θήκης; Υπόλοιπο ζώνης; Τι μπορεί να φορεί στα μαλλιά της; Με τι τα πιάνει; Και ύστερα να μας πουν τη γνώμη τους για το μυστικό που κράτησε μέσα στο χαμένο της χέρι. Είναι η πρώτη σ’ έναν χορό πολλών ανθρώπων, κυκλικό, ημικυκλικό χορό ας πούμε, ή μήπως η κοπέλα χορεύει μόνη κάτι σαν ζεϊμπέκικο; Και αν αληθεύει ότι ο μπαχτσές είναι ο κήπος του Βάκχου, τότε γιατί να μην σημαίνει ο ζειμπέκικος το ζειν βακχικώς;
Να μας μιλήσουν οι ειδικοί. Και να γίνουν γιορτές μεγάλες για την εύρεση αυτής της μικρής νύμφης, γιορτές για την επιστροφή της αρχαίας κόρης στο φως του ήλιου. Και να γίνουν γυμνικοί αγώνες, ιππικοί, μουσικοί, ποιητικοί, χορευτικοί. Κ’ ύστερα να έρθουν τεχνίτες δυνατοί να κάμουν αντίγραφά της. Κι οπωσδήποτε εν’ αντίγραφο σε μεγάλο σχήμα. Για να στηθεί η κόρη σε θέση περίοπτη πόλεως ακαρνανικής. Στο λιμάνι ας πούμε του Αστακού, του Μύτικα, της Παλαίρου, της Αμφιλοχίας ή της Βόνιτσας.
Ο Γιάννης Τσαρούχης είναι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της νεοελληνικής τέχνης και της γενιάς του ’30. Το έργο του συνδέθηκε με την αναβίωση της νεοελληνικής ζωγραφικής και τη μεταλαμπάδευση σημαντικών τάσεων, σε μια κοινωνία που έκανε τα πρώτα της βήματα σε μια προσπάθεια ανασύνταξης και αναπτέρωσης της εθνικής συνείδησης.
Τα υλικά της ζωγραφικής του, παρέμειναν σε όλη τη διάρκεια της ζωής του η λιτή χρωματική κλίμακα του Πολύγνωτου και η αυστηρή, αλλά κομψή γραμμή της βυζαντινής εικόνας.
Το έργο του Τσαρούχη όμως, πέραν των τεχνοτροπικών του αναζητήσεων, ξεχειλίζει από μια ακόρεστη δίψα για την οπτική ενσάρκωση μιας ψυχικής διάθεσης. Η ελληνικότητα, η επιστροφή στις ρίζες, στην αδιάσπαστη ενότητα του ελληνισμού εμπεριέχεται σε κάθε βήμα, σε κάθε πειραματισμό του πινέλου αυτού του μεγάλου καλλιτέχνη. Ο Τσαρούχης , ως γνήσιος κληρονόμος ενός πολιτισμού, δεν έδωσε υπόσταση μόνο στον πλούτο του εσώτερου εαυτού του αλλά και σε μια εποχή ολόκληρη που μαστίζεται από πολιτικές και κοινωνικές αναταράξεις διαμορφώνοντας την αισθητική των Νεοελλήνων περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον.
Ποιοι είναι οι Zεϊμπέκηδες, ποια η σχέση τους με τους Tούρκους, τους Έλληνες, την εξουσία, τη θρησκεία; Mια έκδοση του Θωμά Kοροβίνη φωτίζει τους ιδιότυπους μουσουλμάνους «αντάρτες»
ΒΙΚΥ ΧΑΡΙΣΟΠΟΥΛΟΥ
Δύο Ζεϊμπέκηδες κι ένας κάτοικος του Αϊδινίου - Φωτογραφία του 1873
«Ομάδα ανθρώπων με ιδιότυπα κοινωνικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά που έζησαν αρκετούς αιώνες (13ος - 20ός) στις κεντροδυτικές περιοχές της αιγαιακής Μικρασίας και αφομοιώθηκαν, χωρίς να αφήσουν επιβιώματα, στις αρχές του 20ού αιώνα μέσα στο πολυεθνικό χαρμάνι της οθωμανικής επικράτειας, οι Ζεϊμπέκηδες θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν ως "ιδιότυποι μουσουλμάνοι αντάρτες".
Πρόκειται ουσιαστικά για τη μόνη ομάδα που αντιμαχόταν την οθωμανική αυτοκρατορία. H ληστρική κατά βάση συμπεριφορά τους θα μπορούσε να "διαβαστεί" ως δράση κοινωνικής ληστείας με στόχο την αποκατάσταση της λαϊκής δικαιοσύνης ενάντια στην οθωμανική φεουδαρχία - γεγονός που τους καθιστά ιδιαίτερα ελκυστικούς τύπους», δηλώνει στα «NEA» ο συγγραφέας του βιβλίου «Οι Ζεϊμπέκοι της Μικράς Ασίας», ερευνητής Θωμάς Κοροβίνης.
Φιλόλογος, καθηγητής στη Μέση Εκπαίδευση, δοκιμιογράφος, ερευνητής, στιχουργός, λογοτέχνης, μουσικός, ο Θωμάς Κοροβίνης χρειάστηκε 17 χρόνια έρευνας και μελέτης πηγών για την ολοκλήρωση του βιβλίου. Οι «Ζεϊμπέκοι» είναι το δωδέκατο βιβλίο του. Κυκλοφόρησε σειρά λογοτεχνικών και λαογραφικών ανθολογίων, μεταφράσεις Τούρκων ποιητών, διηγήματα και μελέτες για το λαϊκό τραγούδι και τους ερμηνευτές του, καθώς και τρεις δίσκους σε δικούς του στίχους, μουσική και ερμηνεία.
H επτάχρονη «θητεία» του ως καθηγητή των Ελληνικών στην Κωνσταντινούπολη έγινε η αφορμή για την παράλληλη έρευνα των πτυχών και των σχέσεων του ελληνικού και του τουρκικού πολιτισμού. Για τους «Ζεϊμπέκους» χρειάστηκαν πολυετείς μελέτες, συλλογή ντοκουμέντων από τα παζάρια της Ανατολής και σποραδικές επισκέψεις σε παλαιοπωλεία της Σμύρνης, της Πόλης, του Αϊδινίου, της Προύσας και της Περγάμου.
«Είναι ένα βιβλίο λατρείας και απορίας για τους κολασμένους. Ζούμε σε αντιηρωική εποχή. Οι ήρωες όμως χρειάζονται και σήμερα, κι ας λέει ο Μπρεχτ», δηλώνει ο Θωμάς Κοροβίνης.
Ο συγγραφέας -ερευνητής επιχειρεί πρώτα μια ετυμολογική προσεγγίση - ερμηνεία της λέξης Ζεϊμπέκ, με ρίζα ελληνική (θρακική ή της μικρασιατικής Φρυγίας, σύμφωνα με τη οποία η ρίζα Ζευ - έχει αναφορά στον Δία - και το δεύτερο συνθετικό - μπεκ, στον άρτο ή τη γη) και αραβική (Zeybak: κομψός, καλλωπισμένος -αλλά και το ζιαντέ / υπερβολή και μπετ / κακός) κ.ά. Δε λείπουν και αναφορές Ελλήνων και Τούρκων λαογράφων και γλωσσολόγων που φθάνουν ακόμα και στην παρήχηση του -δημοφιλούς στα λαϊκά στρώματα της Τουρκίας- όρου «Ζορμπά», αλλά και την ταύτιση του όρου με την έννοια του παλικαριού, του λεβέντη.
Οι βαθμίδες της ιεραρχίας αρχίζουν από τα κιζάνια (κιζάν - αγόρι ρωμαλέος νέος), τους Ζεϊμπέκους (τα μέλη του τάγματος) και τους Εφέδες (συγκοπή του τουρκικού εφέντης ή και του μεσαιωνικού αυθέντης ή του αρχαιοελληνικού «εφήβου», έως και του κατοίκου της Εφέσου). Ακολουθούν αναφορές στην καταγωγή και την προέλευση των Ζεϊμπέκων, την ενδυμασία των μελών του τάγματος, την ιστορία, τον χορό και το τραγούδι. Κυρίως όμως για τις επιδράσεις του πολιτισμού τους στην Ελλάδα, μαζί με ανθολόγηση κειμένων από τη νεοελληνική λογοτεχνία με αναφορές στους Ζεϊμπέκους και τον ζεϊμπέκικο χορό. «Είδα αληθινούς Ζεϊμπέκους»
«Έγραψα στο ίδιο πλατό συναισθημάτων και έλξης για τους ήρωες και θρύλους. Είναι εμφανείς οι σχέσεις τους με τους Έλληνες Κλέφτες, με τους Σαμουράι της Ανατολής», λέει ο Θωμάς Κοροβίνης
«Το 1934 είδα αληθινούς Ζεϊμπέκους που μπαρκάρανε στη Σμύρνη, στο πλοίο που με πήγαινε στην Κωνσταντινούπολη», έγραφε ο Γιάννης Τσαρούχης. «Προς το ηλιοβασίλεμα, όταν ξεκίνησε το πλοίο, ο νεαρός χόρεψε πάνω στο κατάστρωμα... Την ανδρεία του, γιατί ήταν ανδρείος πολύ, σχεδόν άγριος, συνεπλήρωνε περίεργα ένα είδος ταπεινότητος και ευγνωμοσύνης που δεν ήταν γνωστό σε ποιον απευθύνεται και ήταν σα να ευγνωμονεί ένα θεό για το θαύμα που είναι η ζωή. Τον συνόδευε ένα τουμπελέκι που χτυπούσε ένας άλλος Ζεϊμπέκης στον μαγικό ρυθμό 9/8... Κανείς Τούρκος δεν ξέρει ούτε μπορεί να χορέψει ζεϊμπέκικο. Πρέπει να είναι απ' τα παράλια της Μικράς Ασίας κι όχι χωρικός». INFO
Θωμάς Κοροβίνης, «Οι Ζεϊμπέκοι της Μικράς Ασίας», Εκδ. Άγρα,
"Μουρράη-Βελλούδιου (έτσι αναφέρεται στη βιβλιογραφία). Παραθέτω τι γράφει στο λήμμα 1333:
Μουρράης-Βελλούδιος, Θάνος "Επιτηδειγμή πυρριχίου εις 9/8 ή "αρτοζηνός" δηλαδή "ζεϋμπέκικον", Ηως (μηναία εικονογραφημένη επιθεώρησις) τχ. 98-102 (1966):σ. 116-125
(Αναδημοσιεύθηκε με φραστικές μικροαλλαγές και άλλη εικονογράφηση, με τίτλο "Ζεϋμπέκικος" (Από τη Μουσική Ελληνική Σουίτα: Κοντσερτο Μεσογειακό, πέραν του καλού και του κακού") Οδός Πανός, τχ. 2 (Μαίος 1981): σ. 52-62. Στην ύστερη αυτή μορφή συμπεριλήφθηκε στο βιβλίο του "Ευγονία και άλλα τινά", Αθήνα, ’γρα 1991:σ. 131-157). Εδώ για πρώτη φορά δημοσιεύονται οι απόψεις του πρωτοπόρου αεροπόρου και λαογράφου-"ελληνευρέτη", τις οποίες είχε εκθέσει στο ζεύγος Σικελιανού το 1926, εν όψει παρουσίασης Πυρρίχιου χορού στις Δελφικές Εορτές του 1927. Κατά τον Βελλούδιο ο ζεϊμπέκικος προέρχεται κατά το πρώτο συνθετικό από τον Δία (Ζεϋ) και κατά το δεύτερο από τη λέξη μπέκος ή βέκος, που σημαίνει "άρτος" κατά τον Ηρόδοτο. Σαν ολοκληρωμένος μαλίστα "συμβολικός και θρησκευτικός χορός εξυπηρετεί και ανακουφίζει εξαιρετικά το Πνεύμα, την Ψυχή και το Σώμα του ανθρώπου", ο δε χορευτής επιτυγχάνει "τη χαλάρωση του Καθόλου Είναι του, και την απαλλαγή του από κάθε καταθλιπτικό σύμπλεγμα που μπορεί ίσως να τον καταπιέζει". Στη συνέχεια αναφέρεται ότι ο "μάγκας" προέρχεται "από το λατινικό Magnus, από το Βυζαντινό Μάγνας, δηλαδή εκείνος που περνά τη ζωή του με νοοτροπία μεγίστανα (grande)", το δε μπουζούκι είναι "ο μικρός Πυθαγόρειος Κανόνας με τα διαστήματά του, εφοδιασμένος με χορδές και ένα ανάλογο ηχείο. Το λένε "μπουζούκι" που σημαίνει "το σπασμένο" με μικρή δόση αυτοειρωνίας, που και αυτή υπογραμμίζει την υψηλόφρονη έφεση και τον χαρακτήρα, καθώς και τη φιλοσοφική ενόραση και το στιχουργικό κλίμα των ανεμπόδιστων τύπων που χορεύουν". τέλος του αποσπάσματος...
Βέβαια, αυτη η περίληψη δε φανερώνει σε τι πηγές βασίζεται ο Βελλούδιος όταν κάνει τις ετυμολογίες του, ή με τι συλλογισμό-σκεπτικό φτάνει στα συμπεράσματά του. Όμως, αφού το βιβλίο του εκδόθηκε πρόσφατα, μπορεί κανείς να ανατρέξει σ' αυτό για περισσότερες πληροφορίες. Και για να αποφύγουμε τις παρεξηγήσεις...αν διακρίνεται κάποια δόση ειρωνείας στην παραπάνω περίληψη του Βλησίδη, είναι σαφώς δικιά του και όχι δικιά μου...εγώ απλώς καταγραφώ τι λέει!
Μέσα στο ίδιο πνέυμα κινείται και ένα άλλο κείμενο, που επίσης αναφέρεται στην ετυμολογία του ζεϊμπέκικου:
Ο ζεϊμπέκικος θεωρείται ότι δεν έχει τούρκικη αλλά αρχαία θρακική καταγωγή. Ο ρυθμός του λοιπόν πρέπει να μετρηθεί όχι με τον δυτικό τρόπο, αλλά σύμφωνα με την αρχαία μετρική, η δε ετυμολόγηση της λέξης επιχειρείται από τον αρθρογράφο κατά δυο εκδοχές (α: Ζευ+μπέκοι από το Ζευ+βέσσοι, δηλ. Βέσσοι ιερείς του Διός β: Σαβάζιος Ζευς Βάγιος Ζευβάγιος Ζεϋμπέκικος. Συμπερασματικά ο ζεϊμπέκικος θεωρείται "ρυθμός ύμνου προς τιμήν του Διός ή του Σαβαζίου χορευόμενου από τους ιερείς των αρχαίων Βεσσών"
Φαίνεται πως ακόμα αυτοί που θέλουν τις ρίζες του χορού στην αρχαιότητα δεν είναι απόλυτα σύμφωνοι! Οι θέσεις του Σκαβάντζου αμφισβητήθηκαν από κάποιον Βασδέκη, αλλά δεν θα παραθέσω την απάντησή του, γιατί έγινα ήδη υπερβολικά σχολαστική!"
"Ο δε Γιάννης Τσαρούχης, που επανειλημμένα ζωγράφισε ναύτες και στρατιώτες σε ζεϊμπέκικες φιγούρες, σε μια συνομιλία του με τον ρεμπέτη Τάκη Μπίνη έχει υποστηρίξει ότι «οι Ζεϊμπέκηδες ήταν Ελληνες, Μακεδόνες και Θρακιώτες, που ακολούθησαν τον Μέγα Αλέξανδρο στην εκστρατεία του στην Ασία... Τους ονόμαζαν Ζεϊμπέκια δηλαδή ζωέμπορους και Μακελάρηδες (χασαπάδες) γιατί έσφαζαν χιλιάδες ζώα και τα πουλούσαν. Στο πέρασμα των χρόνων θέλησαν να απαθανατίσουν τον ηρωιμό και την παλικαριά τους και να διατηρήσουν τις ηρωικές τους παραδόσεις και έτσι δημιούργησαν αυτόν το δύσκολο χορό το ζεϊμπέκικο, που τον χόρευαν ένας ένας με σπαθιά στα χέρια και πότε πότε και στο στόμα: βγάζοντας μουγκρητά ή αλαλαγμούς -σαν τα σημερινά όπα, άλα, γιάλα και διάφορα άλλα παλικαρίσια».
"Μέσα στην ταβέρνα «Μύκονος» της Φρεαττύδας, ο γερόλυκος του ρεμπέτικου Τάκης Μπίνης θυμάται και περιγράφει μια ενδιαφέρουσα αφήγηση του Γιάννη Τσαρούχη για τους ζεϊμπέκηδες:
«Ο ζεϊμπέκικος χορός είναι καθαρά ελληνικός και όχι τούρκικος, όπως λένε μερικοί. Ο Γιάννης Τσαρούχης μιλούσε για δύο ταξίδια του στα παράλια του Ευξείνου Πόντου. Ξενυχτώντας εκεί στα μπαράκια συγκέντρωσε ιστορικά στοιχεία για τους ζεϊμπέκηδες που χόρευαν αυτόν τον λεβέντικο χορό. Ήταν απόγονοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου».
Δύο τοποθετήσεις απέναντι στον κατ' εξοχήν ανδρικό χορό δημοσιεύονται με τίτλο «Ζεϊμπέκικος: Ο πολεμικός χορός στα χέρια των Γιάπις» και «Το γκλάμουρ σκοτώνει τη λεβεντιά του ζεϊμπέκικου».
Το τεύχος Σεπτεμβρίου του περιοδικού για το ελληνικό τραγούδι «Δίφωνο»
Η ΑΓΑΠΗ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΤΕΛΟΣ THERE'S NO END TO LOVE ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΑΚΑΣΗΣ
Μετά το πολυδιαβασμένο βιβλίο ΑΘΗΝΑ, ΕΥΤΥΧΩΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ ΟΜΟΡΦΗ, ο Κώστας Καρακάσης επιστρέφει… με μια συναρπαστική ερωτική ιστορία που εξελίσσεται στην Σμύρνη, λίγο πριν την μεγάλη καταστροφή του '22. Οι ήρωες, η πλοκή, τα γεγονότα και το έντονο συγκινησιακό τέλος, φαντάζουν στον αναγνώστη σαν μια συνταρακτική εποποιΐα πάθους, αδυναμιών, αλλά και πίστης στον άνθρωπο και την αγάπη. Η Μαγδαληνή και ο Λένης, γίνονται ήρωες που στοιχειώνουν τη φαντασία του κάθε αναγνώστη, τον γεμίζουν συγκίνηση και φορτίζουν την ψυχή του με νοσταλγία και τρυφερότητα για τούτο τον έρωτα που είναι ταυτόχρονα και μια αδυσώπητη νέμεση και για τους δύο. Είναι βέβαιο ότι παρά τις λογοτεχνικές διαφορές, οι αναγνώστες του Κώστα Καρακάση, δύσκολα θα ξεχωρίσουν ποια ηρωίδα είναι η καλύτερη: η Αθηνά ή η Μαγδαληνή. Αλλά σίγουρα και οι δύο θα μείνουν οι αγαπημένες του αναγνωστικού κοινού.
"..με την γνωστή λεβεντιά του και,όπως συνήθιζε,μ'εναν ατέλειωτο ζεϊμπέκικο. Μοναχός. Αυτός,η ακροθαλασσιά και τα άστρα... "Ξέρεις μπρε,τι είναι ο ζεϊμπέκικος...;"με ρωτούσε συχνά,χωρίς να κουράζεται να λέει ξανά και ξανά την ίδια ιστορία. "Άκου λοιπόν....σαν τέλεψε ο Δίας με τους Τιτάνες και τους ξαπόστειλε στα Τάρταρα μια για πάντα,όταν αντίκρυσε από τα ύψη του Ολύμπου τη γη και τους ανθρώπους,που καρτερούσαν την έκβαση της μάχης χωμένοι στις σπηλιές και τα λαγούμια,έσυρε τηα αγριοφωνάρα του και άρχισε να τραγουδά: "Θ'ανέβω και θα τραγουδήσω στο πιο ψηλότερο βουνό..." "Και άρχισε να χορεύει για πρώτη φορά πάνω στους ρυθμούς που θυμόταν από τους Κουρήτες,όπως έπειζαν τις ασπίδες τους κάτω στην Κρήτη σαν ήταν μωρό,αυτοσχεδιάζοντας το πρώτο ζεϊμπέκικο... "Εκεί ψηλά,στα ουράνια. "Σβάρναγε το κορμί του,και δώστ'του σάλτα με τις αγριοπατουσάρες του,πότε στον Όλυμπο,πότε στην Όσσα,πότε στο Πήλιο και πότε στην Πίνδο. "Μαζεύτηκαν γύρω του οι θεοί και του κρατούσαν ρυθμό με παλαμάκια,βγήκαν και οι άντρες από τις σπηλιές και τα λαγούμια,είδαν το Δία να σβαρνάει την οικουμένη με το χορό και βάλθηκαν και εκείνοι να χορεύουν τον ίδιο χορό. "Έτσι έμαθαν το ζεϊμπέκικο.Ο Απόλλωνας,ο Ερμής,ο Άρης και ακόμα και αυτός ο κουτσός ο Ήφαιστος!Ναι!Όπως τ'ακούς! "Και από τότε,με χαρές ή λύπες,οι άντρες χορεύουν τούτο το ρυθμό για να ξεχνούν τα ντέρτια τους,να βγάζουν τις ορμές και τα πάθη τους..." Έκοβε έπειτα ένα κλωνάρι βασιλικό,το έβαζε στο αυτί και έσερνε μοναχός ένα ζεϊμπέκικο με μια μελωδία που μονάχα αυτός άκουγε και σιγομουρμούραγε. Και σαν καταλάβαινε πως τον κοιτούσα συχνά με απορία,μου φώναζε πάνω στο ρυθμό του χορού του: "Αχ,βαχ,αμάν...αμάν...έχω σεβντάδες,γιόκα μου...!"
Aπόσπασμα από το βιβλίο του Κ.Καρακάση~Η αγάπη δεν έχει τέλος~
"Κάποτε πήγα στο studio ενός γνωστούμου (λέγεται Σίμος Πάγας) με σκοπό να ηχογραφήσω τραγουδιστά κείμενα δακτυλικών εξαμέτρων απο τον Όμηρο. Ο Σίμος έβαλε το synthesizer να παίζει ρυθμό ζεϊμπέκικου ενώ τραγουδούσα τους εξαμέτρους, κ ταίριαζαν τέλεια στο ρυθμό του ζεϊμπέκικου. [...]
Έτσι, ο ζεϊμπέκικος έχει μιά βαρύτητα που μοιάζει με εκείνη του δακτυλικού εξαμέτρου. Θα έλεγε κανείς οτι ο ζεϊμπέκικος είναι μιά συντόμευση του δακτυλικού εξαμέτρου."
Ο Μάρκος Βαμβακάρης, γύρω στο 1969
Είχα γράψει τη Φαληριώτισσα, το πρώτο μου τραγούδι και για πολλά χρόνια την τραγουδάγαμε με τους φίλους στους δρόμους. Χιλιάδες κόσμος είχε ακούσει που κάναμε καντάδα τη Φαληριώτισσα στα σοκάκια.Ήταν η πιο μεγάλη καντάδα εκείνης της εποχής στις Τζιτζιφιές και στο Φάληρο. Όπου άκουγες τσούρμο από νέους, τραγουδάγανε τη Φαληριώτισσα.
Ο Γιάννης Παπαϊωάννου ήταν συνθέτης και μουσικός του ρεμπέτικου. Γεννήθηκε στις 18 Ιανουαρίου του 1914 στην Κίο της Μικράς Ασίας και πέθανε τον Άυγουστο του 1972 σε τροχαίο δυστύχημα. Ανάμεσα στα πιο γνωστά τραγούδια του είναι τα Καπετάν Αντρέας Ζέπος, Μοδιστρούλα, Πριν το χάραμα.Κήδευτηκε στο Νεκροταφείο της Καλλιθέας.
_Ο Γιάννης Υφαντής γεννήθηκε σύμφωνα με την επιθυμία του στη Ραΐνα (κοιλάδα της Αιτωλίας) τον Οκτώβρη του 1949. Σπούδασε γεωργία, κτηνοτροφία, κυνηγετική** και ιππευτική τέχνη, αστρονομία και υφαντική. Στα 22 του εγκατέλειψε τα νομικά για να μελετήσει απερίσπαστος το βιβλίο του Κόσμου.
Η ΚΟΡΗ ΤΗΣ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ
Ο Γιάννης Τσαρούχης είναι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της νεοελληνικής τέχνης και της γενιάς του ’30. Το έργο του συνδέθηκε με την αναβίωση της νεοελληνικής ζωγραφικής και τη μεταλαμπάδευση σημαντικών τάσεων, σε μια κοινωνία που έκανε τα πρώτα της βήματα σε μια προσπάθεια ανασύνταξης και αναπτέρωσης της εθνικής συνείδησης.
Eν αρχή ην ο ζεϊμπέκικος...
http://old.ledras.com/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=717
Η ΑΓΑΠΗ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΤΕΛΟΣ
http://www.panellines.gr/politiki/xkipuros/index.htm 